Fot: Marek Żur

Pod czujnym okiem Harnasi, czyli Aleja Zbójników

Gmina Węgierska Górka 03 październik 2021

W Węgierskiej Górce

od 2009 roku monumentalne, drewniane rzeźby tworzą tzw. Aleję Zbójników. Jest to forma przypomnienia, a zarazem oryginalna promocja tradycji zbójnickiej, ściśle związanej z historią regionu. Rzeźby tworzą jedyną w Polsce poglądową galerię postaci zbójników i dziejów zbójnictwa na Żywiecczyźnie. Wykonali je twórcy ludowi, którzy w Beskidy przyjechali z całej Polski. Przypomnijmy ich historię:

Harnasie górują nad spacerowiczami, a ich w spojrzenia zdają się bacznie obserwować otaczający świat. Nie wzbudzają grozy, lecz zaciekawienie. Sylwetki wąsatych zbójów, mierzących między 4,5 a 5 metrów, zostały wykonane z topolowego drzewa.

Aleja Zbójników powstała w 2009 roku. Ich bohaterowie dobrani zostali tak, by tematycznie nawiązywać do historii Węgierskiej Górki i początków osadnictwa na tych terenach. Podkreśla to zarazem przygraniczny charakter miejscowości oraz od dawna przenikających się kultur ludów ościennych. Wśród całej plejady postaci wskazać można więc i węgierskiego księcia, i góralkę. Z góry na Węgierską Górkę spogląda Zbój z ciupagą i Harnaś. Sama Aleja jest rezultatem dziewięciodniowego pleneru rzeźbiarskiego, kiedy to spod dłuta sześciu rzeźbiarzy ukazało się sześć rzeźb. Inicjatorem pleneru i Alei Zbójników był Tadeusz Gołuch, dla którego sfinalizowanie tego przedsięwzięcia było spełnieniem długoletniego marzenia

Zjawisko zbójnictwa silnie wpisało się i zakorzeniło w lokalnych tradycjach, stanowiło jak i nadal stanowi istotny element naszej kultury góralskiej. Obecnie uwidacznia się to w tańcu, śpiewie, strojach ale i innych formach obrzędowych oraz twórczości ludowej. Utworzenie alei nawiązującej do tego specyficznego zjawiska, wielokrotnie przywoływanego zarówno w twórczości ludowej jak i współcześnie w kinematografii czy biografiach i badaniach historycznych, pozwoliło na przybliżenie współczesnym czym było zbójowanie w jego pozytywnych i negatywnych przejawach. Pozwoli również na odniesienie się do podań, legend, przekazów ustnych przedstawiających zbójowanie jako trwały element lokalnej kultury wpływający na kształtowanie się życia społecznego, religijnego, prawodawstwa także folkloru i tradycji, które dziedziczymy po poprzednich pokoleniach.

wgaleja2